زمان و مدت اعتكاف

تعریـف: اعتـكاف، در لغت بـه معنـاى توقـف در جايـى اسـت و در اصطلاح فقهى، عبـارت اسـت از مانـدن در مسـجد به قصـد عبـادت خداوند، با شـرايطى كه خواهدآمد.

س: چه زمانـى اعتكاف مسـتحب مؤكد اسـت؟ و به عبـارت دیگر درچه اوقاتى اعتكاف مستحب است؟
ج: اعتـكاف وقـت خاصـى نـدارد، هرچنـد اعتـكاف در ده روز آخـر مـاه مبـارك رمضـان فضيلـت بيشـترى دارد.

س.آیااعتكاف درماه رجب مستحب است؟
ج:دليل خاصى بر استحباب اعتكاف درخصوص ماه رجب نيافتيم.

س. آیا شـخص معتكف مى توانـددر ابتـداى اعتكاف هنـگام نيت كردن شـرط كندكه اگـر بـراى او عذرى پيش آیـد حتى در روز سـوم هم دست ازاعتكاف بردارد؟
ج:بله مى تواند.

س.معتكفـى مى خواهد سـه روز اعتـكاف كند و مدّت72 سـاعت اعتكاف انجـام دهد، اگـر اعتكافـش را از بعد از طلـوع فجـر ـ مثلًا از ظهـر ـ شـروع كنـد و ظهـر هـم بـه پایـان برسـاند به گونـه اى كـه مجموع آن 72 ساعت شود ،آیا این اعتكاف صحيح است؟
ج: اعتـكاف بايـد از شـروع روز اول تـا پايـان روز سـوم باشـد و تلفيـق كـردن ـ بدينگونـه كـه جزئـى از روز اول را با جزئـى از روز آخريـك روز كامل به حسـاب بيـاورد ـ صحيـح نيسـت.

س. اگـر معتكف مثـلًا یـك سـاعت ازابتـداى روزـ بعـد از طلوع فجـر ـ تأخيـركندآیـا ایـن روز بـه عنـوان روز اول اعتكاف حسـاب مى شود؟چه تأخير عمدى باشد یا اضطرارى؟
ج: در اعتـكاف بايد از ابتـداى روز اول شـروع كرد، لـذا روزى كه ناقـص مانده جزو اعتكاف محسـوب نمى شـود هرچند كه تأخيـر از روى اضطرار باشـد.

س. اگر انسـان نـذر كند دو روز معتكف شـود نـه بيشـتر از آن،آیا نذرش منعقد مى شود؟
ج:منعقدنمى شود.

س. اگر كسـى نذر كند سـه روز منفصل معتكف شـود، آیـا نذرش منعقدمى شود؟
ج:منعقدنمى شود.

س.آیـا بيشـتر از سـه روز مى تـوان معتكف بـود به طـورى كه آن زیاده بخشى از یكروز یا شب باشد؟
ج: اعتكاف بيشـتر از سـه روز جايز و صحيح اسـت و در طـرف زياده حـدّى ندارد، ولى زيـاد كـردن بخشـى از روز يا بخشـى از شـب به نيـت اعتكاف محل اشـكال ا ست .

س. اگـرمعتكف نيّـت چهـار روز اعتكاف كنـد،آیا روز چهـارم هم جـزو اعتكاف اسـت یـا اینكـه بایـد شـش روز را تكميل كند تـا روز چهارم به حساب آید؟
ج: روز چهـارم نيـز داخـل در اعتكاف اسـت، و اگـر پنـج روز اعتكاف كنـد، واجب اسـت روز ششـم را كامـل كند.

شرائط اعتكاف و معتكف

س. آیـا بيمـار و كسـى كـه روزه برایـش ضـرر دارد مى توانـد معتكف شود و اگر در اعتكاف باشد و روزه بگيرد ثوابى مى برد؟
ج: با علم و يا احتمال عقلايىِ ضرر داشتنِ روزه، اعتكاف صحيح نيست.

س. چه نوع روزه هایى را نمى توان در اعتكاف گرفت؟
ج: هر نوع روزهاى را در اعتكاف مى توان گرفت.

س. آیا زنها مى توانند معتكف شوند؟
ج: اعتـكاف اختصـاص به مـردان نـدارد ولـى چنانچـه اعتـكاف وى موجب از بين رفتـن حق شـوهر باشـد بنا بـر احتيـاط واجـب بايـد از او اجـازه بگيرد.

س. آیا اعتكاف بچه مميّز صحيح است؟
ج: اعتكاف او نيز صحيح است.

س. آیـا مشـغول بـودن به عبـادات بـر معتكـف واجب اسـت یا صِرف ماندن در مسجد كافى است؟
ج: عبادات مستحبى، فى نفسه بر معتكف واجب نيست.

س. آیـا عدالـت امام جماعت مسـجد جامـع در صحّـت اعتكاف شرط است؟
ج: عدالت امام جماعت مسجد در صحّت اعتكاف شرط نيست.

نيت اعتكاف

س. زمـان نيـت اعتـكاف چه وقت اسـت آیـا مى توان اول شـب نيت كرد؟
ج: وقـت نيـت اعتـكاف، اول طلـوع فجـر روز اول اسـت و نيـت اول شـب در صورتـى صحيـح اسـت كـه اول شـب شـروع در اعتـكاف نمـوده باشـد.

س. آیا قصد وجه* در اعتكاف لازم است؟
ج: لازم نيست.

س. آیا تجدید نيت در روز سوم اعتكافِ مستحب لازم است؟
ج: لازم نيست، گرچه بهتر است.

س. آیـا مىتـوان بـه علّتى یـا بـدون علّـت در روز اول یـا دوم، اعتـكاف را قطع نمـود؟ و اگـر در قطع نمـودن اعتـكاف تردید كنم آیـا نيّـت اعتـكاف به هـم مى خـورد و در نتيجـه اعتـكاف باطـل مى شود؟ و آیا لازم است كه نيّت مستمر باشد؟
*قصد وجه: نيت از جهت استحباب یا وجوب عمل
ج: در اعتـكاف مسـتحبى جايز اسـت كـه در روز اول و دوم اعتكاف قطع شـود و نيّـت اعتكاف بايـد تا پايـان روز سـوم ادامه پيـدا كند.

س. آیـا در اعتـكاف نيازى بـه قصد نمـودن عبـادت دیگرى هم هست؟
ج: نيازى نيست.

مكان اعتكاف

س. آیا مى توان نذر كرد در شهر خاصى معتكف شد؟
ج: اگر اعتكاف در آن شهر، به نحوى رجحان داشته باشد، اشكال ندارد.

س. آیـا اعتـكاف در غيـر از مسـاجد چهارگانـه جایز اسـت؟ و نيّت آن چگونه مى باشد؟
ج: اعتـكاف در غيـر از مسـاجد چهارگانـه *(اعـم از جامـع و غيـر آن ( به قصد رجـاء مطلوبيت ) بـه اميـد اينكه مطلـوب خداونـد واقع شـود) مانعـى ندارد.

س. آیـا اعتكاف در مسـجدى غير از مسـجد جامع باطل اسـت و آیـا ممكـن اسـت هـر محلـه و حومـه اى، مسـجد جامعى غيـر از مسـجد جامع شـهر یا روسـتا داشـته باشـد؟ و آیا ممكن اسـت كه در شهر چند مسجد جامع باشد؟
ج: قبلًا گذشت كه اعتكاف در هر مسجدى جايز است مشروط به اينكه در غير مساجد اربعه به قصد رجاء باشد يعنى به اميد اينكه مطلوب خداوند واقع شود و مختص به مسجد جامع نيست وممكن است كه يك شهر يا روستا چند مسجد جامع داشته باشد.
*( مسجدالحرام، مسجدالنبى،مسجدكوفهومسجد بصره )

س. اگـر در یك شـهر دو یـا چند مسـجد جامـع وجود داشـته باشد مى توان در هر كدام كه خواست معتكف شد؟
ج: به قصد رجاء اشكال ندارد.

س. مسجد جامع چيست؟ و راه تشخيص آن را بگویيد.
ج: مسـجد جامـع، مسـجدى اسـت كـه بـراى اجتمـاع عامه مـردم شـهر، بنا شـده، بـدون ايـن كـه اختصاص بـه گـروه و محلـه خاصـى پيـدا كند.

س.اعتكاف در مساجد دانشگاه هاى سراسر كشور چه حكمى دارد ؟
ج: به قصد رجاء اشكال ندارد.

س. اعتـكاف در مكانهایـى كـه شـك اسـت كـه آیـا جـزء مسجد است یا نه، چه حكمى دارد؟
ج: غيـر از سـرداب و محـراب و پشـت بـام مسـجد، در جاهـاى ديگـرى كـه معلـوم نباشـد جـزو مسـجد اسـت يـا نـه، اعتـكاف صحيـح نيسـت.

س. آیـا پشـت بـام مسـجد تابع مسـجد اسـت یـا بسـتگى به وقف كننده دارد؟
ج: پشـت بـام مسـجد در حكـم مسـجد اسـت مگـر اينكـه احـراز شـود كـه هنـگام وقـفِ مسـجد، پشـت بـام آن از وقـف خـارج شـده اسـت.

س. اعتكاف در حياط مسجد چه حكمى دارد؟
ج: اگر جزو مسجد نباشد، اعتكاف صحيح نيست.

س. آیـا گذاشـتن وسـایل یـا نوشـتن نـام موجـب سـبقت در محلى از مسجد مى شود؟
ج: بنا بـر احتيـاط واجـب گـذاردن وسـائلى مانند كيـف موجب حق سـبقت مى شـود به شـرط آن كه از زمـان گـذاردن آن وسـيله تـا آمدن شـخص زياد فاصلـه نشـود، به نحـوى كـه منجر بـه تعطيلـى مكان شـود.

س. اگر كسـى جاى شـخصى را كه معتكـف بوده غصـب كند در صورتـى كـه جاهـل بـوده و یـا عامـد آیـا ضـررى بـه اعتكافـش مى زند؟ و اگر ضرر مى زند آیا شامل كفاره و… مى باشد.
ج: گرچـه بنابـر احتيـاط مرتكـب خلاف شـده ولـى اعتـكاف صحيح اسـت و كفـاره هم نـدارد.

س. الـف( اگـر در مسـجدى كـه معتكـف شـده مانعـى از ادامه دادن اعتـكاف در آن مسـجد برایـش پيـش آیـد، آیـا اعتكافـش باطل مى شود؟ ب( چنانچـه آن اعتـكاف واجـب باشـد بایـد در مسـجدى دیگـر معتكـف شـود و یـا بعـداً قضـا كند؟ ج( اگر مانع برطرف شدآیا باید به مسجد قبلى بازگردد؟
ج: الف: باطل مىشود. ب: واجـب اسـت اعتـكاف را در مسـجدى ديگر يـا همان مسـجد بعـد از رفع مانع، شـروع كـرده و يـا قضـا نمايد. ج: لازم نيست.

خـروج معتكف از مسجد

س.رفتن به سرویس هاى بهداشتى متعلق به مسجد كه در خارج از مسجد است در موارد زیر چه حكمى دارد؟
الف:براى حمام كردن (نظافت)؛ ب:براى غسل مستحب؛ ج:براى اينكه باوضو باشد؛ د:وضو گرفتن براى خواندن قرآن يا نماز مستحبى؛ هـ:براى شستن دندانها و دستها.
ج: خارج شدن از مسجد به دلايل مذكور اشكال ندارد، ولى بايدبه قدر حاجت اكتفا كند وطول ندهد.

س.آیادر اعتكاف با بودن آب در مسجد مى توان براى وضو به خارج از مسجد رفت؟
ج:درفرض مذكور معتكف نبايد ازمسجد خارج شود.

س. آیا در هنگام اعتكاف، بيرون رفتن از مسجد براى غذا خوردن جایزاست؟و اگرخير،آیا خوردند رداخل مسجد جایز است؟
ج: خروج براى تهيه غذاى مورد نياز و يا غذا خوردن در بيرون اشكال ندارد؛ همان طور كه غذا خوردن در داخل مسجد فى حدّنفسه منعى ندارد .

س. با توجه به مشكلاتى كه صرف غذا در مسجد دارد، آیا صرف غذا در سالن غذاخورى كه در محوطه مسجد قرار دارد براى معتكفين جایز است؟
ج: چنانچه عرفاً ضرورت دارد كه براى صَرف غذا از مسجد بيرون رود جايز است، اما زياد معطّل نشود و اگر ضرورت عرفى ثابت نباشد ،جايز نيست.

س. هيأت برگزارى اعتكاف كه متشكل از تعدادى از معتكفين است، وظيفه خدمت به معتكفين و فراهم كردن نيازمندى هاى آنها را بر عهده دارد لذا باید نيازمندى هاى معتكفين مثل افطارى و سحرى را خریدارى كند،آیا این مسئله به اعتكاف آنها ضرر نمى رساند ؟
ج: خارج شدن از مسجد براى خريد چيزهاى ضرورى مثل غذا و غيره اگر در ضمن آن نيازمندى هاى خود را نيز تهيه مى كنند، اشكال ندارد؛ البته با رعايت قيودى كه دراستفتاى «خريد و فروش توسط معتكف » خواهدآمد.

س.حكم رفتن به حياط بيرونى كه ملحق به مسجد است چيست؟
ج: رفتن به جاهايى كه در حكم مسجد است، اشكال ندارد اما رفتن به خارج از مسجدجايز نيست مگر مواردى كه خروج از مسجد به خاطر آنها جايز است.

س.هنگامخروج از مسجد براى امور ضرورى،انتخاب كوتاه ترین راه و رفتن زیر سایه چه صورتى دارد؟
ج: احتياط واجب آن است كه نزديكترين راه را انتخاب كند و واجب است در صورت امكان زير سايه ننشيند لكن راه رفتن زير سايه اشكال ندارد؛ گرچه احتياط مستحب ترك آن است.

س.درصورت نزدیك بودن مكانى جهت قضاء حاجت یا وضو گرفتن یا مسواک زدن مسلم است كه بایدبه مكان نزدیكتر برود؛ حال اگر مكان نزدیك مستلزم صف ایستادن و معطّل شدن شود و مكان دیگرى با فاصلهى كمى بيشتر باشد كه معطّلى نداشته و زمان كمترى گرفته مى شود تكليف چيست؟ (مثلًا سرویس بهداشتى در جنب شبستان اعتكاف هست ولى شلوغ است اما در وسط حياط مسجدحوض هست و مى توان آنجا بدون معطلى وضو گرفت) آیا باید به مكان دوم برود؟ یا مستحب است؟ یا به خاطر فاصله بيشتر ،رفتن به مكان دوم جایز نيست؟
ج:رفتن به مكان دوم در فرض سؤال اشكالى ندارد.

س. آیا رفتن به تشييع جنازه در هنگام اعتكاف مدّت زمان مشخص دارد؟ حكم رفتن زیر سایه در این هنگام ـ چه در ماشين و یا غير آن ـ چيست؟
ج: زمان مشخصى ندارد و رفتن به تشييع جنازه در صورتى كه ضرورت عرفى به حساب آيد و آنقدر طولانى نشود كه باعث محو صورت اعتكاف شود، اشكال ندارد و در صورت امكان واجب است كه زير سايه ننشينند و احتياط مستحب اين است كه زيرسايه حركت نكند.

س. نظر مبارکتان را در مورد «شركت در امتحان براى معتكفين» بيانفرمایيد.
ج: اگر شركت در امتحان ضرورت ندارد خارج نشوند و براى افرادى كه شركت در امتحان ضرورت عرفى دارد مانع ندارد ولى خروج از مسجد نبايد به حدّى برسد كه صورت اعتكاف محو شود.

س. آیا شخص معتكف براى شركت در نماز جمعه مى تواند از مسجد محل اعتكاف خارج شود؟
ج:با انتخاب نزديكترين راه و معطّل نشدن در بين راه اشكالندارد؛ ولى نبايدخروج او به مقدارى باشد كه صورت اعتكاف به هم بخورد.

س. آیا مى توان براى غسل امّ داوود از محل اعتكاف خارج شد؟ بر فرض خروج( سهواً یا عمداً ) آیاباعث ابطال اعتكاف مى شود؟ ج:بامراعات آن چه درجواب سؤال قبل گفته شد،اشكال ندارد.

س.آیا اشخاصى كه مشغول كارند اعم از كارمندان،كارگران و معلمان و…مى توانند در ایام كار معتكف شوند و در عين اعتكاف به محل كار رفته و بعد از اتمام كار به محل اعتكاف برگردند؟
ج:نمى توانند.

س. اگر مكان هایى براى وضو و شستن دستها و دندانها در خارج از مسجد فراهم شده باشد، آیا واجب است مكان خاصى در داخل مسجد تهيه شود تا معتكف از مسجد خارج نشود؟
ج: صِرف نياز به خروج از مسجد براى طهارت و نظافت ـ براى جواز خروج ـ كافى است و تهيه مكانى در داخل مسجد واجب نيست.

س. اگركسى سهواً به غير از جهاتى كه تجویز شده براى بيرون رفتن از مسجددرهنگام اعتكاف بيرون رود،آیا اعتكافش باطل مى شود؟
ج: اگر به جهت فراموشى خارج شود و خروجش زياد طول نكشد، اعتكافش باطل نمى شود.

مبطلات و محرمات اعتكاف

س. كارهاى حرام در هنگام اعتكاف چيست؟
ج: معتكف بايد از اين كارها پرهيز كند:
* بوييـدن چيزهـاى خوشـبو و عطريّـات حتـى گياهـان خوشـبو، همـراه بـا لـذّت؛ پـس بـراى كسـى كه حـس بويايـى نـدارد اشـكال نـدارد.
* خريد و فروش * ساير انواع تجارت ؛مثل صلح و اجاره و مضاربه و غير اينها ) بنا براحتياط واجب . ( * مجادلـه و جـدال ـ چـه در امـور دينـى و چـه دنيـوى ـ بـه قصـد غلبـه بـر ديگرى و اظهـار فضـل و برترى بـر او؛ اما اگـر به قصد اظهـار حق و بازداشـتن طـرف از طريـق باطـل باشـد، مانعى نـدارد.
* امور جنسى و شهوت آميز مانند بوسه، لمس و آميزش. * استمناء(*بنا بر احتياط واجب)

س. اگـر معتكف به گمـان اینكـه مكانى تابع مسـجد اسـت، به آن مـكان بـرود و بعـد معلوم شـود كـه آنجا جـزو مسـجد نبوده، حكم اعتكافش چيست؟
.* گرچه استمناء در هر حال حرام و از گناهان بزرگ است ولى در حال اعتكاف گناهى بزرگتر است.
ج: خروج عمدى از مسجد ـ ولو از روى جهل ـ اعتكاف را باطل مى كند.

س. اگـر معتكـف مبتـلا بـه مرضى شـود كـه مجبـور بـه افطار روزه است چه باید بكند و حكم اعتكاف او چيست؟
ج: اعتـكاف بـدون روزه صحيـح نيسـت لـذا بـا افطـار روزه، اعتـكاف باطـل مى شـو د .

س. آیـا در صـورت ضـرورت یا عـدم ضـرورت مى توان شـخصاً در ایـام اعتـكاف خریـد و فـروش نمود و یـا بایـد توكيل یـا نقل به غير بيع نمود؟
ج: خريـد و فـروش بـر معتكـف حـرام اسـت ولـى هـرگاه بـراى تهيـه مـواد خوراكـى ناچـار از خريـد و فـروش شـود و شـخص غيرمعتكفـى كه ايـن كار را انجـام دهد، نيابـد و تهيـه اجنـاس مذكور بـدون خريد نيـز امكان نداشـته باشـد، در ايـن صـورت خريـد و فـروش مانعى نـدارد.

س. آیـا جایـز اسـت كـه معتكـف كسـى را بـراى خریـد ـ چه ضرورى و چه غير ضرورى ـ وكيل نماید؟
ج: اگر بـراى خريـد نيازمندى هـاى هنگام اعتكاف باشـد، اشـكال نـدارد و اما در غير آن مـوارد اگر وكيـل كـردن در هنگام اعتكاف باشـد، اشـكال دارد.

س. مـوارد ضـرورى كه خریـد و فـروش در آنهـا بـراى معتكف جایز است چيست؟
ج: مـواردى كـه در هنـگام اعتـكاف بـراى خـودش و نفقـه خانـوادهاش به آن نيـاز دارد.

س. آیـا اجـاره و دیگـر معامـلات غيـر از خریـد و فـروش در هنگام اعتكاف جایز است؟
ج: سـاير معامـلات ( غيـر از خريـد و فـروش ) بنابـر احتيـاط واجـب در هنگام اعتـكاف جايـز نمى باشـد.

س. آیـا اجـراى عقـود و ایقاعـات ( غيـر از معامـلات ) در هنگام اعتكاف جایز است؟
ج: مانعى ندارد.

س. آیـا گفتگـو در مـورد چيزهـاى مباح هنـگام اعتـكاف جایز است؟
ج: اشكال ندارد.

س. انجام غسـل بـراى معتكف در مسـجد چه حكمـى دارد و آیا فرقى بين غسل واجب و مستحب مى باشد؟
ج: غسـل جنابـت و حيض در دو مسـجد شـريف مكّـه و مدينـه، مطلقـاً جايز نيسـت بلكه بايـد تيمّم نمـوده فـوراً خـارج شـود و در مسـاجد ديگر نيـز اگر غسـل، موجـب درنـگ كـردن و يـا آلودگى مسـجد شـود، جايـز نمى باشـد و سـاير اغسـال واجب و يا مسـتحب در صـورت امـكان و عـدم مزاحمـت براى ديگران اشـكال نـدارد.

س. عطـر و گلاب زدن و یـا بـو كـردن عطـر و گلاب اعتـكاف را باطل مىكند یا نه؟ اگر سهواً باشد چهطور؟
ج: در صورتـى كـه عطـر يـا گلاب را براى لـذت بـردن بو كنـد، بنا بـر احتياط واجـب اگـر اعتـكاف واجـب معيّـن باشـد بايـد اعتـكاف را بـه پايـان ببـرد و قضـاى آن را بهجـا آورد؛ و در واجـب غيرمعيّـن، اگـر در دو روز اول باشـد بايد اعتـكاف را از سـر بگيرد و اگر روز سـوم باشـد اعتكاف را اتمام و سـپس از سـر بگيرد و در اعتكاف مسـتحب قبـل از اتمـام روز دوم چيزى بر عهده او نيسـت و اگر روز سـوم باشـد بايد دوبـاره اعتكاف را از سـر بگيـرد و در آنچه ذكر شـد بنـا بر احتيـاط واجـب فرقـى بين عمـد و سـهو وجود نـدارد.

س. كفّاره هر یك از مُحرّمات را به طور جداگانه بيان كنيد؟
ج: اگـر اعتـكاف واجـب را با آميـزش جنسـى (جمـاع) هرچند در شـب باطل نمايـد كفّاره بـر او واجـب مى شـود امـا در اعتـكاف مسـتحب (در دو روز اول) اگـر با اين عمـل قصـد دارد كـه از اعتـكاف صرف نظر نمايـد كفاره نـدارد و در غير ايـن صـورت بنا بـر احتيـاط واجـب كفـاره ثابت اسـت لكـن انجام سـاير مُحرّمـات كفّـاره نـدارد گرچـه احتيـاط مسـتحب پرداخـت كفّاره مى باشـد و كفّـاره ابطـال اعتـكاف ( در مـوارد وجـوب كفّـاره ) كفّـاره ابطـال روزه مـاه رمضان اسـت.

س. با توجـه به اینكـه بـوى خميردندان بوى خوشـى اسـت آیا مسـواک زدن بـا خميردنـدان در حيـن اعتـكاف مخلّ بـه اعتكاف هست؟
ج: مسـواك زدن بـا آن مانـع نـدارد و آنچـه حـرام اسـت بوييدن بـوى خوش اسـت.

س. اگـر در مكانـى از مسـجد بـوى خوشـى مى آمـد آیـا ترک آنجـا لازم اسـت؟ اگـر وضوخانـه بـود و بـوى خـوش بـه سـبب خمير دندان یا صابون بود چه باید كرد؟
ج: اگـر بـودن در آن مـكان مسـتلزم بوييـدن بوى خـوش اسـت بايـد آنجا را تـرك كند.

احكام مخصوص بانوان در اعتكاف

س. حكم اعتـكاف زنى كـه در ایام اعتـكاف ـ چـه در روز اول یا دوم یا سوم ـ حيض یا استحاضه بر او عارض شده، چيست؟
ج: در صورت حائض شـدن حتـى اگر در سـاعات آخر روز سـوم باشـد اعتكاف باطـل مى شـود و بايد فـوراً از مسـجد خارج شـود؛ ولـى در صورت اسـت حاضه اگر بـه وظيفـه مسـتحاضه نسـبت بـه روزهاش عمل كنـد، اعتكافـش صحيح ا ست .

س. من در سـال گذشـته در ایـام البيـض در مسـجدى معتكف شـدم، پـس از اتمـام روز دوم اعتـكاف، حائـض شـدم. بـا توجه به ایـن امر كـه اعتـكاف بـر مـن واجب شـده اسـت، آیـا قضـاى آن حتمـاً بایـد در ایـام البيض مـاه رجـب و در همان مسـجد باشـد یا اینكه زمان و مكان آن مهم نيست؟
ج: با پيداشـدن حيض ولـو در بعـض روز سـوم اعتـكاف باطل مى شـود و قضا نـدارد و اگـر از قبـل اعتكافـى به سـبب نـذر بـر او واجـب شـده قضـاى آن را مى توانـد در هـر مسـجدى و در هـر زمانـى به جـا آورد مگـر آنكـه در نـذر، اعتكاف در مسـجد خـاص و زمـان خاصى را ملحوظ داشـته باشـد كـه در اين صـورت بايد بـر طبـق همان نـذر خـود عمـل كند.

س. حكـم اعتكاف زنـى كه شـك در حيض یـا اسـتحاضه دارد، چه در روز اول یا دوم یا سوم، چيست؟
ج: اگر قبلًا پاك بوده، به شكش اعتنا نكند.

س. اگـر زن در روزهـاى عادت قـرض بخـورد تا از حالـت عادت خارج شود مى تواند روزه بگيرد؟
ج: اشكال ندارد.

س. آیا غسل هاى استحاضه شرط صحّت اعتكاف است؟
ج: ايـن غسـل ها شـرط صحّـت اعتـكاف نيسـت، مگـر غسـل هايى كـه در صحّـت روزه معتبرنـد.

قضاى اعتكاف

س. اگر قضـاى اعتـكاف به علـت بطلان، واجـب باشـد و ده روز پایانـى مـاه رمضـان تمـام شـود. آیـا جایز اسـت كـه بـراى درک فضيلـت، قضـاى اعتـكاف را در مـاه رمضـان آینـده به جـا آورد یا اینكه باید فوراً قضا نماید؟
ج: قضـا در هـر ماهـى كـه خواسـت اشـكال نـدارد، مگـر اينكـه نـذر كـرده باشـد كـه در مـاه خاصـى اعتـكاف نمايـد.

اعتكاف مسافر

س. آیـا مى تـوان بـراى شـركت در مراسـم اعتـكاف بـه شـهر دیگـرى كه بيـش از چهار فرسـخ با مـا فاصلـه دارد مسـافرت كرد و اعتكاف در صورت سفر صحيح است؟
ج: اگـر قصد اقامـت ده روز و يا نذر روزه در سـفر نباشـد، روزه در سـفر صحيح نيسـت و با عدم صحّـت روزه، اعتـكاف هم صحيح نيسـت.

س. آیا انسان مى تواند در شهر دیگرى معتكف شود؟
ج: اگـر مسـافر باشـد نمى توانـد مگـر اينكـه نـذر كـرده باشـد در سـفر روزه بگيرد؛ و بنا بـر احتيـاط واجب اين نـذر بايد قبل از شـروع سـفر انجـام گيرد.

س.من علاقـه زیـادى دارم كه در مراسـم اعتكاف در مركز اسـتان شـركت كنم ولى چـون در شهرسـتان زندگـى مى كنم و اگـر بخواهم به مركز اسـتان بـروم باید نمـاز خود را شكسـته بخوانـم، آیـا از این نظر مشكلى نخواهم داشت؟
ج: كسـى كه بخواهـد در سـفر معتكـف شـود، مى تواند نـذر كند كه در سـفر روزه بگيـرد و مى توانـد اعتـكاف نمايد.

س. اگـر كسـى بخواهد در خـارج از شـهر خـود اعتـكاف كند، به طـور مثـال در مكّه مكرّمـه و از سـاكنين مكّـه نباشـد و قصد ده روز هم نكند، آیا نذر كافى است؟ و صيغه آن چيست؟
ج: نذر روزه در سـفر مانعى نـدارد و با اين نـذر روزه و اعتكافش صحيح اسـت، ولـى احتياط واجـب آن اسـت كه نـذر قبل از شـروع مسـافرت باشـد و صيغه آن عبـارت اسـت از: « لله علـىّ أن اصوم في سـفري إلـى كذا.* »
*همچنين مى تواند ترجمه آن را بگویدكه عبارت است از: «براى خدا بر مناست كه درسفربه فلان مكان روزه بگيرم»

مسائل متفرقه

س. آیـا اعـلام عمومـى اعتـكاف در محافـل عمومـى بـا اخـلاص منافات دارد؟
ج: اعلام اعتكاف اگر براى تشويق مردم باشد، مانعى ندارد.

س. اگـر از معتكف سـؤال شـود كـه آیـا جـزء معتكفين اسـت بهتر است پنهان كند یا آشكار نماید؟
ج: آشكار كردن مانعى ندارد، مگر اينكه براى ريا باشد

س. آیا جایز اسـت دانشـجویان معتكـف درسهاى دانشـگاهى خود را مرور كنند؟
ج: اشكال ندارد.

س. گفتگو با تلفـن همـراه در صورت ضـرورت و یا عدم ضـرورت در ایام اعتكاف چه حكمى دارد؟
ج: ضررى به اعتكاف نمى زند.

خوشــا بــه حال تــان معتكفيــن عزيــز ! توصيــه ى مــن ايــن اســت كــه درايــن ســه روزى كــه شــما در مســجد هســتيد، تمريــن مراقبــت از خــود بكنيــد؛ حــرف كــه مى زنيــد، غــذا كــه مى خوريــد، معاشــرت كــه مى كنيــد، كتــاب كــه مى خوانيــد،فكــركــه مى كنيــد،نقشــه كــه بــراى آينــده مى كشـيد،در همــه ى ايــن چيزهــا مراقــب باشـيد رضــاى الهـی و خواســت الهـى را بــر هــواى نفســتان مقــدم بداريــد؛ تســليم هــواى نفــس نشــويد.تمريــن ايــن چيزهــا در ايــن ســه روز مى توانــد درســى باشــد بــراى خــود آن عزيــزان و بــراى ماهــا كــه اينجــا نشســته ايم و بــا غبطــه نــگاه مىكنيــم بــه حــال جوانــان عزيزمــان كــه درحــال اعتـكاف هسـتند.بـا عمـل خود تـان بـه مـاهـم يـاد بدهيـد.